Cái bản năng thù ghét
nhau trong con người Việt nam mạnh đến nỗi nó có thể bùng nỏ một cách rất bất
ngờ, ngay cả giữa những người thân quen. Ông A và ông B là hai nhân vật có học
thức và được nhiều người biết. Câu chuyện giữa họ mà tôi kể lại sau đây cũng đă
được phơi bày trên nhiều tờ báo hải ngoại. Họ cũng là hai người bạn thân. Họ có
tất cả mọi lư do để thân nhau. Họ là đồng nghiệp, cả hai đều giữ cùng một chức
vụ dân cử quan trọng dưới thời Việt nam Cộng Ḥa, và hơn thế nữa đều là những người
có uy tín nhất; cả hai đều là những nhà nghị luận có tên tuổi; cả hai đều chống
cộng; cả hai đều đối lập với chính quyền Nguyễn Văn Thiệu. Trước nguy cơ sụp đổ
chắc chắn của Việt nam Cộng Ḥa, cả hai đều đồng ư là phải lật đổ Nguyễn Văn
Thiệu mới có hy vọng cứu nguy. Họ cùng nhau âm mưu, rồi cùng bị bắt và bị giam
với nhau. Trốn khỏi Việt nam sau ngày 30-4-1975, cả hai đều là những khuôn mặt
lớn trong cộng đồng, đều nỗ lực hoạt động cho mục tiêu chấm dứt chế độ cộng sản.
Lập trường của họ giống nhau, đường lối của họ cũng giống nhau. Khi nhóm Thông
Luận chúng tôi để xướng lập trường dân chủ đa nguyên và ḥa giải và ḥa hợp dân
tộc, cả hai ông đều là những người đả kích và lên án chúng tôi gay gắt nhất. Sau
đó, và h́nh như vào cùng một thời điểm, cả hai ông đều hiểu chúng tôi và ác cảm
biến thành thiện cảm. Họ đều là những trí thức lớn mà tôi quí trọng. Năm 1993,
ông A làm một cuộc thuyết tŕnh và sau đó công bố bài thuyết tŕnh trên nhiều tờ
báo Việt ngữ tại hải ngoại. Trong bài thuyết tŕnh này ông chấp nhận đường lối
ḥa giải và ḥa hợp dân tộc trong một số điều kiện. Những điều kiện này được ông
tŕnh bày một cách khá rơ rệt, nó chứng tỏ lập trường chống cộng của ông vẫn
không thay đổi, nghĩa là vẫn mănh liệt như trước. Điều mà ông tŕnh bày chỉ là
một chiến lược để sớm chấm dứt chế độ cộng sản và thiết lập dân chủ mà thôi. Chỉ
có một điều sơ suất là ông đă trích dẫn sai lời tuyên bố của Vơ Văn Kiệt, ông
nói ông Kiệt chấp nhận ḥa giải dân tộc trong khi thực ra ông Kiệt chỉ kêu gọi
ḥa hợp dân tộc, hiểu theo nghĩa đoàn kết dưới sự lănh đạo của đảng cộng sản mà
thôi. Có lẽ v́ lúc viết, ông A không có bản văn trong tay chứ không phải ông
bênh vực Vơ Văn Kiệt. Lập trường chống cộng của ông được phát biểu rất rơ rệt.
Nhưng chỉ cần như thế cũng đủ để ông B phản ứng bằng một bài báo gay gắt, lên án
ông A là cơ hội chủ nghĩa, đón gió trở cờ, phản bội lư tưởng của ḿnh trước đây.
Không những thế, ông B c̣n vạch những chi tiết trong liên hệ riêng tư để chứng
tỏ ông A là người không ra ǵ. Rơ ràng là đánh thẳng tay, đánh cho chết luôn. Dĩ
nhiên ông A không để yên. Ông trả đũa bằng một bài báo rất độc. Bài báo tuy
không xuyên tạc lập trường và cuộc đời của ông B nhưng dùng những lư luận rất
công phu để chứng tỏ ông B là một con người thiếu tế nhị, vi phạm những qui luật
sơ đẳng nhất của đạo đức. Rơ ràng cũng là đánh lại thẳng tay, đánh cho chết luôn.
B́nh thường ra, ông B có quyền buồn phiền về sự thay đổi lập trường - nếu ông
nghĩ là có - của ông A. Ông có thể phản bác lại, đó là quyền của ông và hơn thế
nữa, đó là phản ứng tự nhiên của một người đấu tranh chính trị. Nhưng tại sao
ông có thể phản ứng một cách cạn tàu ráo máng như thế. Ngược lại, nếu ông B đă
lỡ viết ra một bài như thế, th́ ông A hoặc có thể bỏ qua, hoặc có thể biện minh,
nhưng sao lại ra tay tàn nhẫn như vậy?
Nhưng chúng ta không b́nh thường. Người Việt nam chúng ta trong tiềm thức không
ưa nhau, chúng ta có sẵn một bản năng tiêu diệt lẫn nhau, chỉ đợi cơ hội là bùng
phát.
Anh em Thông Luận chúng tôi, và cá nhân tôi, đă là đối tượng của những đả kích
rất gay gắt, xuyên tạc và mạ lỵ. Nhưng chúng tôi hằng bảo nhau là phải coi chừng
cái tâm lư thù ghét nhau và phải đè bẹp nó, không cho nó cơ hội cất cái đầu xấu
xa của nó lên. Chúng tôi đă im lặng trước mọi công kích, chúng tôi chỉ tiếp tục
tranh đấu cho lập trường của ḿnh mà thôi. Tưởng như thế là yên thân, không ngờ
chúng tôi lại bị nhiều người buộc tội v́ chính sự chịu đựng đó. Ṭi nói chuyện
với cô Thụy Giao, chủ bút báo Xây Dựng tại San José, và cô Thụy Giao lên án
chúng tôi: Các anh khinh người quá người ta đả kích các anh, các anh không thèm
trả lời, như thế là các anh coi mọi người là đồ bỏ?.
Tôi trả lời: Chúng tôi có trả lời đấy chứ, chúng tôi đọc nhưng bài đả kích và
rút kinh nghiệm để tŕnh bày rơ lập trường của chúng tôi, giải đáp nhưng chất
vấn đă nêu ra.
Mà thực tế là như thế.
Thực ra chúng tôi cũng muốn trả lời một cách trực tiếp, nhưng nhưng bài đả kích
gay gắt và hằn học quá, rơ ràng các tác giả không muốn đối thoại.
Làm thế nào để khỏi bị lên án? Có lẽ không có cách nào cả v́ người Việt chúng ta
mang sẵn cái bản năng buộc tội và kết án lẫn nhau ở trong ḷng. Chúng la cần cảnh
giác coi chừng chính ḿnh.
|